رنگین کمان و باورهای غیر علمی درباره ان

رنگین کمان، آزفنداک، تیراژه، آدینده و یا نوشه پدیده‌ای نوری و قیاسی است که زمانی که خورشید به قطرات نم و رطوبت جو زمین می‌تابد باعث ایجاد طیفی از نور در آسمان می‌شود. این پدیده به شکل یک کمان رنگین در می‌آید. رنگین کمان‌ها به کمک نور خورشید در آسمان در سوی مخالف خورشید پدیدار می‌شوند.

رنگین کمان فقط روزها اتفاق می افتد
به رنگین کمانی که شب ها اتفاق می افتد رنگین کمان قمری می گویند. رنگین کمان قمری وقتی تشکیل می شود که نور بازتاب یافته از ماه به قطرات آب موجود در هوا برخورد کند. برای این که رنگین کمان قمری شکل بگیرد ماه باید کامل باشد و همان طور که پیشتر هم گفته شد قطرات آب در هوا وجود داشته باشد. از آنجا که در مناطق گرمسیری مثل جزایر کارائیب و هاوایی بارش ها اغلب تا هنگام غروب ادامه می یابد، رنگین کمان قمری در این مناطق بسیار معمول است، اما رنگین کمان قمری کمرنگ تر از رنگین کمان عادی است، چون شدت نور ماه از نور خورشید کمتر است، اما دقیقا همان رنگ ها را دارد. چون در تاریکی تشخیص رنگ ها دشوارتر است، رنگین کمان قمری عموما سفید دیده می شود، اما اگر از همان لحظه با تکنیک نوردهی و عکاسی در شب عکس بگیرید حتما یک رنگین کمان رنگی در عکس تان ثبت خواهد شد.

رنگین‌کمان در هر ساعتی از روز اتفاق می‌افتد
شاید فکر کنید احتمال به وجود آمدن رنگین‌کمان در هر ساعتی از روز یکسان است، چون صبح، ظهر و غروب در هر زمانی از روز ممکن است بعد از بارش باران یا مه‌آلود شدن هوا آفتاب دربیاید. کاملا درست فکر می‌کنید، اما معمولا احتمال بارندگی در اواخر بعدازظهر بسیار بیشتر از اوایل صبح یا نیمه‌های روز است. به همین علت احتمال مشاهده رنگین‌کمان هنگام غروب و پایان روز بیشتر است. از طرفی، زاویه تابش نیز در این زمان بسیار مناسب است. البته آنچه گفته شد بیشتر در ماه‌های گرم‌تر سال صدق می‌کند، چون در ماه‌های سردتر خورشید چندان اوج نمی‌گیرد و رنگین‌کمان ممکن است در نیمه‌های روز هم دیده شود. از طرفی، ابرها و بالطبع بارندگی معمولا از غرب به شرق حرکت می‌کند؛ این در حالی است که خورشید از مشرق طلوع و در مغرب غروب می‌کند. در یک صبح بارانی، در حالی که خورشید از سمت مشرق در حال طلوع است برای دیدن رنگین‌کمان باید رو به مغرب و پشت به خورشید بایستید، اما اواخر بعدازظهر همه چیز برعکس است. خورشید در مغرب در حال غروب کردن است و در این حالت برای دیدن رنگین‌کمان باید رو به مشرق بایستید.

رنگین‌کمان هفت رنگ دارد
تعداد رنگ‌هایی که در رنگین‌کمان می‌بینید بستگی به این دارد که چگونه به آن نگاه می‌کنید. در مدرسه یاد گرفتیم که رنگین‌کمان شامل هفت رنگ است. این رنگ‌ها به ترتیب عبارتند از: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. اینها دقیقا همان رنگ‌های طیف مرئی هستند. قرمز بیشترین طول موج و بنفش کمترین طول موج را دارد. بعضی دانشمندان نیز فکر می‌کنند که دو رنگ نیلی و آبی آن‌قدر به هم شبیه هستند که تشخیص آنها چندان ساده نیست، اما رنگین‌کمان فقط به این هفت رنگ محدود نمی‌شود. حتما می‌پرسید بقیه رنگ‌ها مثل صورتی یا قهوه‌ای کجاست؟ جالب است بدانید این رنگ‌ها و بسیاری رنگ‌های دیگر در رنگین‌کمان وجود دارد. رنگین‌کمان از بیش از یک میلیون رنگ تشکیل شده که البته همه آن برای انسان قابل رؤیت نیست.

رنگین‌کمان نیمدایره‌ای است
درست است که شکل هندسی رنگین‌کمان نیمدایره به نظر می‌رسد، اما در واقعیت رنگین‌کمان یک دایره کامل را تشکیل می‌دهد. پس چرا ما به جای دایره کامل فقط یک نیمدایره می‌بینیم؟ وقتی از روی زمین به رنگین‌کمان نگاه می‌کنیم، فقط نوری را که به وسیله قطرات آب بالای افق بازتاب شده می‌بینیم. به همین علت نیمه پایینی و پنهان رنگین‌کمان مشاهده نمی‌شود. برای دیدن دایره کامل رنگین‌کمان باید خلبان باشید یا سرنشین هواپیما، آن وقت این امکان را دارید تا نیمه پایینی افق را هم ببینید و دایره کامل رنگین‌کمان برای شما ظاهر شود. گاهی اوقات ایستادن در مکان‌های بلند یا در قله کوه نیز راه حل مناسبی است. از آنجا که رنگین‌کمان دایره‌ای شکل است هیچ انتها و پایانی برای آن ممکن نیست. وقتی حرکت می‌کنید به نظر می‌رسد رنگین‌کمان هم با حرکت شما جابه‌جا می‌شود، چون نوری که باعث تشکیل رنگین‌کمان شده همیشه در فاصله و زاویه مشخصی از شما قرار دارد.

همه آدم‌ها دقیقا یک رنگین‌کمان را می‌بینند
یکی دیگر از ویژگی‌های جالب درباره رنگین‌کمان این است که هیچ وقت دو نفر دقیقا یک رنگین‌کمان را نمی‌بینند! شاید فکر کنید دقیقا همان رنگین‌کمانی را می‌بینید که بغل دستی‌تان دارد تماشا می‌کند. حتی ممکن است آنچه را می‌بینید توصیف کنید و نفر دیگر هم تائیدتان کند و بگوید او هم دقیقا مثل شما می‌بیند. اما مطمئن باشید هر دو نفرتان مثل هم نمی‌بینید! علت این است که وقتی به رنگین‌کمان نگاه می‌کنید، یعنی دارید نوری را می‌بینید که در قطرات آب بالای افق بازتاب یافته است، اما افقی که شما می‌بینید همیشه با بغل دستی‌تان فرق دارد. به عبارت دیگر، مرکز کمان در یک خط فرضی از چشم ناظر به سمت خورشید قرار دارد و چون دو ناظر هیچ وقت نمی‌توانند دقیقا در یک نقطه مکانی قرار بگیرند، پس هیچ وقت دقیقا یک رنگین‌کمان را نمی‌بینند. شاید باورتان نشود، اما واقعیت این است که حتی هر دو چشم یک ناظر هم دو رنگین‌کمان مختلف را می‌بیند.

منبع : جام جم آنلاین